İŞE GÖRE TEZGAH SEÇİMİ

BÖLÜM 1 / CNC TAKIM TEZGÂHLARININ GÖVDE TİPLERİ

Bilindiği üzere metal işleme sektöründe kullanılan CNC Takım Tezgâhlarının aynı işleme ölçülerine sahip olmalarına rağmen barındırdığı teknik özelliklerden dolayı birçok çeşidi vardır. Bu kadar fazla çeşidin olması çok fazla değişik özelliklerde iş parçası olmasından kaynaklanmaktadır. Üretici firmalar üreteceği makinanın özelliklerini belirlerken bu bahsettiğimiz iş parçaların hangilerinde kullanılmasını öngörüyorlarsa üretim şekillerini ve makine kalitelerini bu kapsamda ele alırlar. Tabi ki hedeflenen sektöre göre belirlenen özelliklere göre takım tezgâhlarının kapasitesi aynı olsa bile çok büyük fiyat farkları oluşmaktadır. İşin aslında sektöre dolaşan iyi veya kötü tezgâh sıfatlarının ikisi de yanlıştır. İşin gerçeği ürettiğimiz ürün için doğru tezgâh seçimi vardır.
Maalesef ülkemizde takım tezgâhları sektöründe çalıştırılan ehliyetsiz satış mühendisleri tarafında yanlış yönlendirilen müşteriler aldıkları makinadan bekledikleri verimi alamadıklarında bu tezgâh adi kötü tezgâh oluyor.
CNC takım tezgâhlarında doğru seçimi yapabilmek için takım tezgâhlarını tanımak gerekli, gelin bu konudan kısaca bahsedelim.
İlk önce takım tezgâhlarını gövde tiplerine göre sıralayalım.
1- Döküm gövdeli takım tezgâhları:
Şuanda dünya üzerinde birçok firma makine gövdelerini dökümden imal etmektedir. Tabi ki bu dökümlerin birçok çeşidi var. Uzak doğuda genelde kaliteli firmalar Mehanite döküm denilen ama ismi GGG 60~70 arasında döküm kullanırlar. Maliyet olarak pahalıdır. Fakat sönümleme miktarı fazla olduğu için tercih edilir. Daha ucuz döküme yönelen firmalar ise Japon normuna göre FC-30 olan döküm tipini tercih ederler ki maliyet olarak 1/3 oranında daha ucuzdur. FC-30’un Türkiye’deki karşılığı ise GG-30’dur. Tabi ki günümüz koşullarında artan maliyetlerden dolayı birçok Avrupa firması dahil GG-25 döküm kullanmaktadırlar. Türkiye’de de bazı döküm firmaları Avrupa normlarına uygun GG-25 tezgah gövdesi üretmektedirler.
2- Çelik gövdeli ( kayak konsiriksiyon) makine gövdeleri:
Bu tip makine gövdeleri neredeyse bütün dünya üzerinde kullanılmaktadır. Çoğunlukla hassasiyeti fazla olmayan iş kollarında kullanılır. Ama bazı hatırı sayılı firmalar bu tip gövdeleri çok yüksek hassasiyet gerektiren iş kollarında kullanılacak tezgâhlarda da kullanmaktadır. Bu gövde tipinde kullanılan (genellikle) ST-37 ve yerine göre ST-52 kalitesindeki çelikleri işlemek ve operasyon sırasında kullanmak büyük risk taşır. Bu tip gövde imelinde malzemenin ıslah edilmesi, gerilim giderme yapılması ve kaynak sonrası işlemelerinde çok önemli püf noktaları vardır. Bu püf noktalarına dikkat edilmezse makinanın işleme esnasındaki hassasiyetleri kesinlikle kontrol edilemez. Gövde üretimi bitip makine çalışmaya başladığında ise yeni bir tehlike daha vardır, buda termal genleşme. Hem makin üzerinde çalışan aksamlar ve fenermili gibi ısı üreten ünitelerin dışında bu tip gövdeler değişken ortam sıcaklığından da çok fazla etkilenmektedir. Bu tezgahlarda TERMAL GENLEŞMENİN önüne geçebilmenin yolu sabit artan sıcaklığını sağlamak ve mümkünse makine gövdesinin komple termal sıcaklığını kontrol altına almaktır. Bu tip gövdelerde gereksinimler yerine getirildiğinde gövde maliyeti döküm gövdeden daha fazla olmaktadır.
3- Polimer beton (Granit) makine gövdeleri:
Bu tip makine gövdeleri nadiren kullanılmasına rağmen birçok büyük firma bu konuda yatırım yapmaya başladı. Hâlihazırda birçok ünlü firmanın aktif olarak kullandığı Polimer beton (Granit) gövdelerinin üretimi ileri teknoloji gerekmektedir. İçerisinde kuvars, plastik, çakıl taşı ve çimento gibi karışılar kullanılarak bir karışım elde edilir. Elde edilen bu karışım hazırlana kalıplara dökülür kalıplarla beraber yüksek ısıdaki fırınların içerisinde belli bir süre bekletildikten sonra çıkartılır. Bundan sonraki işlem sadece taşlama ile yapılır. Çünkü başka bir işlem yapmaya müsait bir yapı değildir.
Hazırlanışı ve içerisinde kullanılan malzemelerin fiyatlarının pahalı olması sebebiyle gövde tipleri içerisinde en pahalı olandır. Fiyat olarak çok pahalı olması aynı zamanda fayda olarak geri dönüşüm sağlar. Çünkü Polimer beton (Granit) gövdelerin darbe sönümlemesi içerisinde kullanılan malzemelerin oranlarına göre değişim arz etmesi ile beraber döküm gövdelere kıyasla 7 ila 25 kat olabilmektedir.